Bác sĩ HOWO - Chương trình thăm khám xe tận nơi miễn phí của U-TRUCK
04/10/2023
Kiến thức về xe
Ly tâm trong hệ thống làm mát đóng góp vai trò âm thầm bảo vệ động cơ khỏi tác hại của nhiệt độ cao. Tìm hiểu cấu tạo, cách ly tâm hoạt động và các hư hỏng thường gặp ở bộ phận ly tâm.
Ly tâm là thành phần quan trọng trong hệ thống làm mát của động cơ xe. Chức năng chính của ly tâm là tạo ra lực đẩy để bơm nước làm mát hoặc dầu làm mát tuần hoàn qua hệ thống, giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ. Điều này đảm bảo động cơ hoạt động hiệu quả, tránh hiện tượng quá nhiệt và giảm thiểu hư hỏng. Nhờ đó giúp gia tăng tuổi thọ của động cơ xe.
Ly tâm bao gồm nhiều bộ phận cấu thành, mỗi bộ phận đóng vai trò riêng biệt để tạo nên chức năng chung của ly tâm. Dưới đây là các thành phần chính:
Vỏ ly tâm thường được làm từ kim loại hoặc hợp kim nhôm, bao gồm hai nửa ghép lại. Vỏ này bao bọc toàn bộ các bộ phận bên trong, bảo vệ chúng khỏi bụi bẩn và hư hỏng từ bên ngoài. Vỏ ly tâm có nhiệm vụ chứa và hướng dòng chảy của chất lỏng làm mát qua hệ thống.
Trục roto là thành phần quay của ly tâm, thường làm từ thép hoặc hợp kim chịu lực. Trục này kết nối với động cơ, truyền động lực từ động cơ đến cánh bơm. Khi trục roto quay, nó tạo ra lực ly tâm, đẩy chất lỏng làm mát ra phía ngoài theo hướng mong muốn.
Van điều khiển là bộ phận quan trọng giúp kiểm soát lưu lượng và áp suất của chất lỏng làm mát trong hệ thống. Van này có thể điều chỉnh để đảm bảo chất lỏng được bơm đúng lượng và đúng áp suất, phù hợp với nhu cầu làm mát của động cơ.
Tấm lưỡng kim là một bộ phận quan trọng trong hệ thống ly tâm, giúp điều chỉnh tự động dựa trên nhiệt độ của chất lỏng làm mát. Khi nhiệt độ tăng, tấm lưỡng kim cong lên hoặc giãn ra, điều chỉnh van điều khiển để tăng hoặc giảm lưu lượng chất lỏng, duy trì nhiệt độ động cơ ổn định.
Các bộ phận của ly tâm
Ly tâm là một bộ phận trong hệ thống làm mát của xe tải. Trên các sản phẩm HOWO hiện nay đại đa số các dòng xe đều lắp ráp bộ ly tâm trừ xe trộn động cơ D10, xe ben. Ly tâm được lắp đặt ở giữa két nước và động cơ.
Khi xe mới khởi động, nhiệt độ nước làm mát và gió đi qua két nước còn thấp, nên silicone trong ly tâm quạt chưa mở ra và quạt chỉ quay nhẹ. Khi động cơ nóng lên và nhiệt độ nước làm mát tăng, silicone trong ly tâm sẽ mở ra, làm quạt quay nhanh hơn nhờ mô-men truyền thủy lực để giảm nhiệt.
Khi nhiệt độ nước làm mát giảm sau khi xe ngừng hoạt động, silicone co lại và van đóng, giữ lại dầu ở khoang làm việc. Điều này khiến quạt quay chậm lại do không còn dầu để truyền lực giữa rotor và cover.
Môi chất dùng trong ly hợp tự động là chất lỏng silicon. Tùy theo nhiệt độ nước làm mát, chất lỏng này có các chế độ làm việc khác nhau. Lò xo cảm ứng nhiệt, hay tấm lưỡng kim, là yếu tố quyết định điều khiển chế độ làm việc của quạt gió. Khi nhiệt độ nước làm mát thấp, tấm lưỡng kim chưa bung ra, quạt chỉ quay nhẹ do một lượng nhỏ silicon tồn tại giữa rotor và cover. Khi nhiệt độ nước làm mát cao, tấm lưỡng kim bung ra do nhiệt, làm van mở và dầu từ khoang chứa vào khoang làm việc, tăng mô-men truyền lực và quạt quay nhanh hơn để làm mát.
Trong suốt quá trình hoạt động, dầu silicon tuần hoàn giữa hai khoang. Khi nhiệt độ nước làm mát giảm, tấm lưỡng kim co lại, van đóng, dầu bị đẩy ra khỏi khe hở tiếp xúc và thu hồi về khoang chứa, quạt quay chậm lại.
Lượng nước làm mát được thiết kế để tránh động cơ quá nhiệt ngay cả khi nhiệt độ ngoài trời cao. Vì vậy, không cần quạt gió chạy nhanh khi nhiệt độ môi trường thấp. Quạt gió quay nhanh sẽ gây tiếng ồn và tổn thất công suất đáng kể. Ly hợp quạt gió cảm nhận thay đổi nhiệt độ môi trường để điều khiển tốc độ quạt gió một cách hiệu quả.
Nguyên lý hoạt động của ly tâm
Ly tâm giúp tăng tuổi thọ của động cơ bằng cách duy trì nhiệt độ hoạt động ổn định. Điều này ngăn chặn hiện tượng quá nhiệt, bảo vệ các bộ phận bên trong động cơ khỏi hư hỏng do nhiệt độ cao. Một hệ thống làm mát hiệu quả giúp giảm áp lực trên các bộ phận động cơ, từ đó kéo dài tuổi thọ của chúng. Động cơ hoạt động ở nhiệt độ lý tưởng sẽ ít bị mài mòn và hư hỏng hơn, đảm bảo hiệu suất và độ bền cao hơn theo thời gian.
Khi động cơ hoạt động ở nhiệt độ ổn định, hiệu suất đốt cháy nhiên liệu được tối ưu hóa. Ly tâm giúp hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả, duy trì nhiệt độ lý tưởng cho động cơ. Điều này không chỉ làm tăng hiệu suất động cơ mà còn giúp giảm tiêu hao nhiên liệu. Động cơ không cần làm việc quá sức để duy trì nhiệt độ hoạt động, từ đó tiết kiệm nhiên liệu và giảm chi phí vận hành.
Ly tâm hoạt động mượt mà và êm ái, giúp giảm tiếng ồn phát ra từ hệ thống làm mát. So với các phương pháp làm mát khác, ly tâm ít gây ra rung động và tiếng ồn hơn. Điều này không chỉ cải thiện trải nghiệm lái xe mà còn giúp giảm tiếng ồn trong môi trường xung quanh, tạo ra một môi trường lái xe thoải mái và yên tĩnh hơn.
Ly tâm giúp tăng tốc quá trình hâm nóng động cơ, đưa động cơ nhanh chóng đạt đến nhiệt độ hoạt động lý tưởng. Điều này đặc biệt quan trọng trong điều kiện thời tiết lạnh, khi động cơ cần nhanh chóng ấm lên để đạt hiệu suất tối ưu. Bằng cách rút ngắn thời gian hâm nóng, ly tâm giúp động cơ hoạt động hiệu quả hơn ngay từ khi khởi động, giảm hao mòn và tiết kiệm nhiên liệu.
Ly tâm không chỉ bơm nước làm mát mà còn giúp cải thiện khả năng giữ nhiệt của nước nóng trong hệ thống làm mát. Điều này giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ ngay cả trong điều kiện hoạt động khắc nghiệt. Khi nước nóng được giữ ở nhiệt độ ổn định, hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả hơn, đảm bảo động cơ luôn được làm mát đúng cách. Khả năng giữ nhiệt tốt cũng giúp ngăn chặn sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, bảo vệ động cơ khỏi các tác động tiêu cực của nhiệt độ.
Sau một thời gian hoạt động, lượng dầu ly tâm sẽ tiêu hao hoặc biên chất làm ly tâm hoạt động kém hiệu quả (tác dụng quay quạt gió kém đi), lúc này ta cần tháo ly tâm ra bảo dưỡng (châm thêm dầu) hoặc thay mới ly tâm.
Để tháo lắp ly tâm cần thực hiện theo các bước sau:
- Dùng cờ lê 13 hoặc 14 tháo 6 bu lông giữ cánh quạt vào ly tâm
- Dùng cờ lê 16 tháo 6 bu lông bắt trục lai ly tâm vào bơm nước
- Dùng cờ lê 16 tháo 3 bu lông bắt ly tâm vào trục lai
- Lựa lấy ly tâm ra ngoài
- Tháo rời ly tâm ra kiểm tra
Sau khi tháo rời ly tâm ra ngoài tiến hành kiểm tra các mặt tiếp xúc của ly tâm và dầu ly tâm (số lượng dầu, chất lượng dầu), cảm biến gió dầu ly tâm còn hoạt động tốt không. Nếu như các chi tiết bình thường tiến hành vệ sinh, bổ sung dầu rồi lắp lại vào xe.
Chú ý: Trên ly tâm có bắt 2 thanh sắt nằm đối diện nhau tại hàng bu lông bắt li tâm vào cánh quạt, 2 thanh sắt đó có tác dụng khóa cứng li tâm lại để chạy về xưởng sửa chữa trong trường hợp ly tâm bị hỏng nặng mắt khả năng quay quạt gió.
Để khóa cứng được ly tâm cần nới 2 bu lông giữ thanh sắt ra, xoay ly tâm cho rãnh khóa tại vỏ ly tâm trùng với 2 khóa hãm, đưa khóa hãm vào trong rãnh hãm sau đó xiết chặt bu lông lai. Khi khóa cứng li tâm cần tìm các xưởng sửa chữa gần nhất để thay thế ly tâm mới nếu để chạy quá lâu các khóa hãm này sẽ phá vỡ rãnh hãm tại vỏ li tâm làm chức năng khóa cứng mắt đi tác dụng, lúc đó bắt buộc xe sẽ nằm đường chờ cứu hộ.
Lỗi li tâm quay yếu hoặc không quay khi nhiệt độ nước làm mát nên cao có thể là do:
Với trường hợp này ta cần tháo li tâm ra kiểm tra lượng dầu, chất lượng dầu của ly tâm còn đủ hoặc còn tốt không. Nếu không xử lý kịp thời nhiệt độ động cơ quá cao sẽ gây nguy hại cho động cơ thậm chí có thể gây bó piston.
Sửa ly tâm lỗi
Ly tâm bị xì dầu có thể là do:
Nếu kiểm tra thấy ly tâm bị xì dầu ra ngoài cần phải tháo ly tâm để kiểm tra ngay nếu không động cơ sẽ nhanh bị nóng máy.
TIN LIÊN QUAN
