Bác sĩ HOWO - Chương trình thăm khám xe tận nơi miễn phí của U-TRUCK
04/10/2023
Kiến thức về xe
Hệ thống truyền động được ví như trái tim mạnh mẽ, đảm nhiệm vai trò quan trọng trong việc truyền tải sức mạnh từ động cơ đến bánh xe, giúp xe tải vận hành và di chuyển trên mọi địa hình. Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá "thế giới" bên trong hệ thống truyền động xe tải, bao gồm cấu tạo, chức năng và nguyên lý hoạt động của các bộ phận chính.
Hệ thống truyền lực trên xe tải là hệ thống tập hợp tất cả các cơ cấu nối từ động cơ tới bánh xe chủ động, bao gồm các cơ cấu truyền, cắt, đổi chiều quay, biển đổi giá trị moment truyền. Hệ thống truyền động bao gồm nhiều thành phần khác nhau.
Hệ thống truyền động xe tải
Hệ thống truyền động của xe tải, giống như các loại xe khác, có chức năng quan trọng trong việc chuyển đổi và truyền tải năng lượng từ động cơ đến bánh xe để xe có thể di chuyển. Các chức năng chính của hệ thống truyền động bao gồm:
Yêu cầu làm việc của hệ thống truyền động:
Cấu tạo của hệ thống truyền động gồm các bộ phận chính sau
Bộ ly hợp là một phần quan trọng trong hệ thống truyền động, cho phép ngắt kết nối giữa động cơ và hộp số. Bộ ly hợp giúp xe khởi động êm ái, chuyển số mượt mà và ngắt truyền động khi dừng xe. Các loại bộ ly hợp phổ biến bao gồm bộ ly hợp đĩa đơn, bộ ly hợp đa đĩa và bộ ly hợp tự động.
Bộ ly hợp
Nhiệm vụ của hộp số là biến đổi mô men xoắn của động cơ truyền tới các bánh xe sao cho phù hợp với các chế độ tải. Công suất thực tế đưa đến các bánh xe luôn luôn nhỏ hơn công suất đưa ra của trục khuỷu động cơ.
Có hai loại hộp số chính: hộp số tay và hộp số tự động. Hộp số tay yêu cầu người lái phải chuyển số thủ công, trong khi hộp số tự động có khả năng tự động chuyển số dựa trên tốc độ và tải trọng của xe.
Hộp số
Trong hệ thống truyền lực ô tô không phải trục truyền lực nào cũng được làm thẳng hàng. Tuy nhiên lực phân phối vẫn phải được cung cấp đều cho mỗi bánh xe. Do vậy cần một bộ phận để giải quyết vấn đề này. Và đó là nhiệm vụ của trục các đăng.
Các đăng và khớp nối là cơ cầu nối và truyền mômen. Nó được sử dụng để truyền mômen giữa các cụm không cố định trên cùng một đường trục và các cụm này có thể bị thay đổi vị trí tương đối trong quá trình làm việc. Ví dụ trong hệ thống truyền lực của ôtô, các đăng được dùng để nối giữa hộp số với câu giữa hoặc để nối giữa cầu giữa với câu sau.
Vì đặc điểm trên nên truyền động các đăng không những phải bảo đảm động học giữa đầu vào và đầu ra mà còn phải có khả năng dịch chuyển dọc trục để thay đổi độ dài của trục các đăng.
Cầu chủ động nhận công suất từ động cơ truyền tới để phân phối đến các bánh xe theo phương vuông góc. Cầu xe nâng đỡ các phẩn gắn lên nó như hệ thống treo, sắc xi.
Trên mỗi xe sẽ có 1 hay 2 cầu chủ động tùy thuộc vào thiết kế của xe (xe 6x4, 8x4, 4x2...). Trên bộ cần có các bánh răng vành chậu quả dứa, bộ vi sai cầu, hệ thống may ơ...
Khi động cơ hoạt động (nổ máy) nếu bộ ly hợp đóng mô men quay sẽ truyền từ động cơ tới hộp số thông qua đầu a cơ (trục sơ cấp), hộp số tiếp tục truyền chuyển động tới các đăng sau đó tới các cầu chủ động dẫn động tới các bánh xe làm xe di chuyển.
Khi muốn xe dừng lại ta cần đạp côn ngắt ly hợp, lúc này lá côn sẽ ngắt mô men quay từ động cơ. Tuy nhiên theo quán tính xe vẫn lăn bánh trên đường, ta cần đạp phanh để xe hoàn toàn dừng lại.
Lá côn được lắp ráp với nguồn, sao cho tiếp xúc một cách đồng đều với bề mặt ma sát của bàn ép và bánh đà.
Lá côn hình tròn, mỏng được làm từ thép với một moay ơ đặt ở giữa, bể mặt ngoài của lá côn được ép vật liệu ma sát bằng đinh tán.
Vật liệu ma sát hay còn gọi là fero côn được tán vào những phần gợn sóng ở phần ngoài của lá côn. Chúng như đệm đàn hồi, giúp giảm va chạm khi lá côn bị ép mạnh vào bánh đà.
Lá côn có thể dịch chuyển dọc theo trục, nhưng khi đĩa quay thì trục cũng phải quay theo.
Cấu tạo của lá côn
Vòng bi T là một chi tiết khá quan trọng trong cấu tạo.... có vai trò đóng và cắt ly hợp.
Vòng bi được gắn trên ống trượt có thể chuyển động trượt dọc trục, nó đã được bôi mỡ đầy đủ tại nhà máy và không cần bảo dưỡng trong suốt thời gian sử dụng.
Vòng bi T ly hợp hấp thụ chênh lệch tốc độ quay giữa càng cắt côn (bộ phận không quay) và lò xo đĩa. Bộ phận quay sau đó truyền chuyển động của càng cắt vào lò xo đĩa.
Vòng bi T tự định tâm dùng để tránh tiếng ồn do ma sát giữa lò xo đĩa và vòng bi T
Bàn ép có tác dụng để nối và ngắt công suất của động cơ khi đạp côn, cắt côn. Bàn
ép có lò xo (nén bàn ép) để đẩy mặt bàn ép vào lá côn.
Bàn đạp chân côn có vai trò là tạo ra áp suất thủy lực trong tổng côn trên khi đạp côn, áp suất này tác dụng lên tổng côn dưới và sẽ tạo ra việc đóng và ngắt côn.
Trong những tình huống khi đạp hết côn (ly hợp) vào mà không thể cắt được động lực thì nguyên nhân lá côn đã bị mòn hoặc hành trình tự do của bàn đạp chân côn không chuẩn.
Tổng côn trên gồm có cần đẩy, piston xi lanh chính, các lò xo hãm và lò xo hồi vị, buồng chứa dầu.
Trong quá trình hoạt động, sự trượt của piston tạo ra áp suất thuỷ lực đề điều khiển đóng cất côn. Lò xo sẽ phản hồi của bàn đạp liên tục kéo cẩn đây về phía bàn đạp ly hợp.
Tổng côn dưới nhận áp suất dầu thủy lực từ tổng côn trên để điều khiển pít tông dịch chuyển, từ đó điều khiến càng cắt côn thông qua cần đẩy. Các xe HOWO sử dụng tổng côn dưới là loại tự điều chỉnh.
Đối với loại tự điều chỉnh thì có một lò xo côn ngay trong buồng xy- lanh cắt ly hợp. Lò xo này luôn luôn ép cần đầy vào càng cắt ly hợp để làm cho hành trình tự do của bàn đạp không thay đổi.
Tổng công dưới
Khi muốn điều khiển xe dừng lại theo ý muốn mà động cơ vẫn nổ máy thì phải cần bộ ly hợp ngắt truyền động của động cơ xuống các bánh xe. Dưới đây là nguyên lý hoạt động của bộ ly hợp:
Hệ thống truyền động cầu trước (FWD) truyền lực từ động cơ đến bánh trước của xe. Đây là loại hệ thống phổ biến trên các loại xe nhỏ gọn và xe gia đình do thiết kế đơn giản và chi phí sản xuất thấp. Các đặc điểm chính của FWD bao gồm:
Hệ thống truyền động cầu sau (RWD) truyền lực từ động cơ đến bánh sau của xe. RWD thường được sử dụng trên các loại xe thể thao, xe bán tải và xe hạng sang do khả năng truyền lực mạnh mẽ và phân bổ trọng lượng tốt hơn. Các đặc điểm chính của RWD bao gồm:
Hệ thống truyền động toàn thời gian (AWD) phân phối lực đến cả bốn bánh xe của xe, thường là tự động điều chỉnh dựa trên điều kiện lái xe. AWD phổ biến trên các loại xe SUV do khả năng vận hành tốt trong nhiều điều kiện địa hình và thời tiết khác nhau. Các đặc điểm chính của AWD bao gồm:
Hệ thống truyền động bốn bánh (4WD) cũng truyền lực đến cả bốn bánh xe, nhưng thường có khả năng chuyển đổi giữa chế độ 2WD và 4WD tùy theo nhu cầu. 4WD thường được sử dụng trên các loại xe tải do khả năng vận hành mạnh mẽ trên địa hình khó khăn. Các đặc điểm chính của 4WD bao gồm:
Hệ thống truyền động có thể gặp phải nhiều hư hỏng do mài mòn hoặc vận hành sai cách. Các hư hỏng phổ biến bao gồm:
Việc bảo dưỡng định kỳ và kiểm tra các bộ phận của hệ thống truyền động là rất quan trọng để đảm bảo xe vận hành an toàn và hiệu quả.
TIN LIÊN QUAN
