Hệ thống phanh xe tải là bộ phận cực kỳ quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu suất vận hành. Việc hiểu và nắm vững về hệ thống phanh là điều cần thiết để tài xế xe tải có thể duy trì hoạt động ổn định và giảm nguy cơ tai nạn.
Hệ thống phanh xe tải là gì?
Hệ thống phanh xe tải là một hệ thống cơ học có chức năng hạn chế chuyển động của bánh xe bằng cách tạo ra ma sát. Khi hoạt động, hệ thống phanh sẽ giúp kiểm soát việc giảm tốc độ hoặc dừng hẳn xe theo ý muốn của tài xế.
Hệ thống phanh xe tải có chức năng:
- Giảm tốc độ của xe: Khi tài xế đạp phanh, lực từ bàn đạp phanh sẽ được truyền đến cụm phanh, tạo ra ma sát giữa cụm phanh và bánh xe, khiến bánh xe quay chậm lại.
- Dừng hẳn xe: Khi tài xế đạp phanh hết cỡ, lực phanh sẽ được truyền đến cụm phanh, tạo ra ma sát lớn, khiến bánh xe ngừng quay, giúp xe dừng hẳn.
- Giữ cho xe đứng yên khi dừng đỗ: Phanh tay giúp giữ cho xe ở trạng thái đứng yên khi dừng xe trên đường bằng hoặc dốc.
Phanh tang trống và phanh đĩa là 2 loại chính của cụm phanh xe tải
Cấu tạo hệ thống phanh xe tải
Hệ thống phanh xe tải bao gồm các bộ phận chính sau:
Cụm phanh
Cụm phanh là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với bánh xe để tạo ra ma sát, đảm bảo cho xe có thể giảm tốc độ hoặc dừng hẳn khi cần thiết. Cụm phanh xe tải có thể là phanh tang trống hoặc phanh đĩa.
Cụm phanh tang trống gồm các bộ phận sau:
- Guốc phanh: Là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với trống phanh, tạo ra ma sát.
- Má phanh: Là bộ phận được gắn với guốc phanh, có tác dụng truyền lực phanh đến guốc phanh.
- Trống phanh: Là bộ phận được quay cùng với bánh xe, tạo ra bề mặt ma sát cho má phanh.
- Lò xo hồi vị: Là bộ phận giúp guốc phanh trở về vị trí ban đầu khi phanh được nhả ra.
Cụm phanh đĩa gồm các bộ phận sau:
- Đĩa phanh: Là bộ phận quay cùng với bánh xe, tạo ra bề mặt ma sát cho má phanh.
- Má phanh: Là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với đĩa phanh, tạo ra ma sát.
- Cụm piston: Là bộ phận tạo lực phanh tác động lên má phanh.
- Lò xo hồi vị: Là bộ phận giúp má phanh trở về vị trí ban đầu khi phanh được nhả ra.
Ngoài ra, cụm phanh xe tải còn có một số bộ phận phụ trợ khác như:
- Bát phanh: Là bộ phận giữ cố định đĩa phanh hoặc trống phanh.
- Cóc phanh: Là bộ phận điều chỉnh khoảng cách giữa má phanh và đĩa phanh hoặc trống phanh.
- Đệm chống rung: Là bộ phận giúp giảm rung động khi phanh.
Cơ cấu truyền lực
Là bộ phận truyền lực từ bàn đạp phanh đến cụm phanh. Cơ cấu truyền lực trên xe tải thường có hai loại chính là dẫn động thủy lực và dẫn động khí nén.
Cụm dẫn động
Cụm dẫn động là bộ phận điều khiển lực phanh. Cụm dẫn động trên xe tải thường có hai loại chính là dẫn động cơ khí và dẫn động điện tử.
Sơ đồ hệ thống phanh xe tải
Nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh xe tải
Hệ thống phanh hoạt động dựa trên nguyên lý truyền lực và lực ma sát. Khi tài xế đạp phanh, lực từ bàn đạp sẽ được truyền đến bầu trợ lực phanh. Bầu trợ lực sẽ giúp giảm lực cần thiết để đạp phanh, giúp tài xế dễ dàng điều khiển. Từ bầu trợ lực, lực sẽ được truyền đến xy lanh chính. Xilanh chính sẽ tạo ra áp suất dầu phanh. Áp suất dầu phanh sẽ được truyền đến các đường ống và xilanh bánh xe.
Tại các xilanh bánh xe, áp suất dầu phanh sẽ đẩy piston và guốc phanh ép chặt vào má phanh. Lực ma sát giữa má phanh và trống phanh hoặc đĩa phanh sẽ làm bánh xe giảm tốc độ hoặc dừng lại. Khi tài xế nhả phanh, lò xo hồi vị sẽ đẩy piston và guốc phanh trở về vị trí ban đầu. Dầu phanh sẽ được đẩy trở lại xilanh chính, tạo ra cơ chế nhả phanh.
Cách gẩy phanh xe tải
Gẩy phanh xe tải là một thao tác cần thiết để điều chỉnh khoảng cách giữa má phanh và trống phanh hoặc đĩa phanh. Khoảng cách này cần được điều chỉnh phù hợp để đảm bảo hiệu quả phanh và tránh làm mòn má phanh.
Các bước gẩy phanh xe tải như sau:
- Đặt xe ở nơi bằng phẳng và tắt máy.
- Cần gạt phanh tay lên vị trí cao nhất.
- Mở nắp khoang bánh xe.
- Tìm ốc gẩy phanh
- Sử dụng cờ lê hoặc tua vít để vặn ốc gẩy phanh theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ.
- Vặn ốc gẩy phanh theo chiều kim đồng hồ để tăng khoảng cách giữa má phanh và trống phanh hoặc đĩa phanh.
- Vặn ốc gẩy phanh theo chiều ngược kim đồng hồ để giảm khoảng cách giữa má phanh và trống phanh hoặc đĩa phanh.
- Điều chỉnh khoảng cách cho đến khi cảm thấy phanh hoạt động tốt.
- Kiểm tra lại khoảng cách sau khi chạy thử xe.
Các lỗi về hệ thống phanh xe tải thường gặp
Hệ thống phanh xe tải bị lỗi là một vấn đề nghiêm trọng, có thể dẫn đến tai nạn giao thông. Các lỗi của hệ thống phanh xe tải có thể do nhiều nguyên nhân. Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo phanh xe đang gặp vấn đề và một số lỗi thường gặp.
Dấu hiệu cảnh báo hệ thống phanh xe tải đang gặp vấn đề
Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo hệ thống phanh xe tải đang gặp vấn đề:
- Bàn đạp phanh cứng hoặc mềm bất thường.
- Phanh không ăn hoặc ăn không đều.
- Xe bị kéo lệch sang một bên khi phanh.
- Phanh phát ra tiếng ồn bất thường.
- Phanh có mùi khét.
Các lỗi của hệ thống phanh xe tải thường gặp
Dưới đây là các lỗi của hệ thống phanh xe tải thường gặp:
- Má phanh mòn: Đây là lỗi thường gặp nhất của hệ thống phanh. Má phanh sẽ mòn theo thời gian sử dụng.
- Trống phanh hoặc đĩa phanh bị mòn, cong vênh.
- Ống dẫn dầu phanh xe tải bị rò rỉ: Ống dẫn dầu phanh là bộ phận dẫn dầu phanh từ xy lanh chính đến các bánh xe. Nếu ống dẫn dầu phanh bị rò rỉ, sẽ dẫn đến mất áp suất dầu phanh, khiến hệ thống phanh không hoạt động hiệu quả.
- Van điều áp bị hỏng: Van điều áp là bộ phận điều chỉnh áp suất dầu phanh. Nếu van điều áp bị hỏng, sẽ dẫn đến mất áp suất dầu phanh, khiến hệ thống phanh không hoạt động hiệu quả.
- Bầu trợ lực phanh bị hỏng: Bầu trợ lực phanh là bộ phận giúp giảm lực cần thiết để đạp phanh. Nếu bầu trợ lực phanh bị hỏng, sẽ khiến việc đạp phanh trở nên khó khăn hơn.
Xe tải bị bó phanh khi đang đi
Bảo dưỡng hệ thống phanh xe tải
Để hệ thống phanh hoạt động hiệu quả và an toàn, cần thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng. Các hạng mục cần kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh xe tải:
- Mức dầu phanh: Kiểm tra mức dầu phanh thường xuyên và bổ sung dầu phanh khi cần thiết.
- Má phanh: Má phanh là bộ phận trực tiếp tiếp xúc với đĩa phanh hoặc trống phanh để tạo ra lực ma sát. Má phanh mòn sẽ giảm hiệu suất phanh. Kiểm tra độ mòn của má phanh và thay thế.
- Đĩa phanh hoặc trống phanh bị mòn, cong vênh hoặc nứt sẽ làm giảm hiệu suất phanh. Đĩa phanh hoặc trống phanh cần được thay thế khi mòn, cong vênh hoặc nứt.
- Xi lanh bánh xe: Xi lanh bánh xe bị rò rỉ hoặc hư hỏng cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu suất phanh. Xi lanh bánh xe cần được thay thế khi bị rò rỉ hoặc hư hỏng.
- Hệ thống đường ống dẫn dầu phanh: Hệ thống đường ống dẫn dầu phanh bị rò rỉ có thể dẫn đến mất áp suất dầu phanh, khiến hệ thống phanh không hoạt động hiệu quả. Kiểm tra xem có rò rỉ dầu phanh ở các đường ống dẫn dầu phanh hay không.
- Các bộ phận khác của hệ thống phanh: Ngoài các bộ phận chính trên, hệ thống phanh còn có các bộ phận khác như van điều áp, bầu trợ lực phanh... cần được kiểm tra định kỳ để phát hiện và khắc phục các lỗi tiềm ẩn.
- Lắp đặt cảm biến báo phanh giúp phát hiện mức độ mòn của má phanh.
Cảm biến báo phanh phân phối tại U-TRUCK
Lưu ý khi bảo dưỡng hệ thống phanh
Dưới đây là một số lưu ý khi bảo dưỡng hệ thống phanh xe tải:
- Chỉ nên mang xe đến các gara uy tín để được kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh. Các gara uy tín có đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm và sử dụng các trang thiết bị hiện đại để kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh một cách chính xác và hiệu quả.
- Tuân thủ đúng quy trình bảo dưỡng hệ thống phanh theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Mỗi loại xe tải sẽ có quy trình bảo dưỡng hệ thống phanh khác nhau. Tuân thủ đúng quy trình bảo dưỡng sẽ giúp đảm bảo hệ thống phanh hoạt động hiệu quả và an toàn.
- Sử dụng các loại phụ tùng chính hãng để thay thế các bộ phận của hệ thống phanh. Phụ tùng chính hãng sẽ có chất lượng tốt, đảm bảo độ bền và hiệu quả hoạt động của hệ thống phanh.
U-TRUCK là nhà phân phối đầy đủ các loại phụ tùng hệ thống phanh xe tải tại Việt Nam. U-TRUCK cam kết cung cấp phụ tùng chính hãng với giá cả cạnh tranh và dịch vụ hậu mãi tốt nhất.
Tóm lại, hiểu và nắm vững về hệ thống phanh xe tải là điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu suất vận hành trong suốt chuyến đi. Và để mua được phụ tùng xe tải chính hãng, quý khách hãy truy cập website https://u-truck.vn/ hoặc liên hệ theo Hotline 081 680 8899 để được tư vấn nhé.
