Thước lái ô tô là gì? Cách cân chỉnh phục hồi thước lái bị lệch

23/09/2024
Nguồn: U-TRUCK.VN

(4.67/5)

4.67/5 trong 6 Đánh giá

Thước lái là bộ phận thuộc hệ thống lái của xe ô tô, xe tải. Cùng U-TRUCK tìm hiểu cấu tạo, chức năng, các lỗi thước lái thường gặp và cách cân chỉnh, bảo dưỡng nhé.

Thước lái ô tô là gì?

Thước lái được coi là "trái tim" của hệ thống lái, đóng vai trò quan trọng trong việc truyền lực từ vô lăng tới bánh xe. Cụ thể các chức năng của thước lái:

  • Truyền tải sức mạnh từ vô lăng đến hệ thống bánh lái.
  • Giúp điều chỉnh góc quay của bánh trước, qua đó kiểm soát hướng di chuyển của xe.
  • Cung cấp cảm giác phản hồi cho tài xế, giúp họ nhận biết được tình trạng mặt đường và điều kiện lái xe.

Bên cạnh đó, thước lái cũng có ảnh hưởng lớn đến cảm giác lái của tài xế. Một hệ thống lái tốt sẽ mang lại cảm giác thoải mái, tự tin khi điều khiển xe, trong khi một thước lái bị hỏng hoặc không được bảo trì đúng cách sẽ gây ra nhiều vấn đề phiền toái.

Thước lái ô tô

Thước lái ô tô

Phân loại thước lái

Hiện nay, có hai loại thước lái chính trên thị trường:

  • Thước lái trợ lực bằng điện: Sử dụng một động cơ điện để hỗ trợ lực lái, thay thế cho hệ thống thủy lực truyền thống. Ưu điểm của loại thước lái này là tiết kiệm nhiên liệu, không phụ thuộc vào động cơ, phản ứng nhanh nhạy, linh hoạt.
  • Thước lái trợ lực thủy lực: Sử dụng áp suất từ bơm thủy lực để giảm lực cần thiết khi quay vô lăng. Thước lái trợ lực thủy lực dễ điều khiển, lực lái nhẹ, hoạt động hiệu quả ngay cả khi xe ở tốc độ thấp.

Thước lái trợ lực thủy điện và trợ lực điện

Thước lái trợ lực thủy điện và trợ lực điện

Cấu tạo thước lái

Thước lái thường gồm những bộ phận sau:

  • Khớp nối trục các-đăng: là bộ phận kết nối cột lái với thước lái (hoặc thanh răng). Khớp này cho phép trục lái chuyển động ở các góc khác nhau, giúp truyền chuyển động xoay từ vô lăng xuống thước lái một cách mượt mà, ngay cả khi trục không thẳng hàng.
  • Trục quay vô lăng: Trục quay vô lăng là bộ phận truyền chuyển động xoay từ vô lăng đến bánh răng trong thước lái. Khi người lái xoay vô lăng, trục quay sẽ chuyển động theo, giúp truyền lực và hướng điều khiển đến các bánh xe.
  • Thanh răng: là một bộ phận quan trọng trong hệ thống thước lái kiểu bánh răng – thanh răng. Nó chuyển chuyển động xoay của bánh răng thành chuyển động ngang để điều khiển hướng bánh xe.
  • Tay đòn: là bộ phận kết nối trục lái với hệ thống thanh kéo, giúp chuyển chuyển động quay của trục lái thành chuyển động thẳng của bánh xe.
  • Khớp bẻ lái: Khớp bẻ lái là điểm nối giữa thanh kéo (tie rod) và trục lái hoặc bánh xe. Khớp này cho phép các bánh xe di chuyển theo chiều dọc và chiều ngang khi thước lái hoạt động, giúp bánh xe quay theo hướng mong muốn.

Cấu tạo chi tiết của thước lái

Cấu tạo chi tiết của thước lái

Nguyên lý hoạt động của thước lái

Khi tài xế xoay vô lăng xe tải, lực sẽ được truyền qua cột lái đến cơ cấu thước lái (bánh răng-thanh răng hoặc bi tuần hoàn). Thanh kéo sau đó di chuyển để điều khiển bánh xe trước quay theo hướng mong muốn. Quá trình này diễn ra rất nhanh chóng và mượt mà, tạo nên một trải nghiệm lái xe an toàn và thoải mái.

Thước lái bị lỗi, hỏng hóc do đâu?

Mặc dù thước lái được thiết kế để hoạt động lâu dài, nhưng vẫn có thể gặp phải một số vấn đề do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Sử dụng không đúng cách

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hỏng hóc thước lái là do người lái sử dụng không đúng cách. Chẳng hạn, tài xế có thể vô tình xoay vô lăng quá mạnh trong khi đang di chuyển, dẫn đến áp lực lớn tác động lên thước lái. Hành động này có thể khiến các bộ phận bên trong thước lái bị tổn thương.

Thiếu bảo trì định kỳ

Việc không bảo trì định kỳ là một trong những lý do chính khiến thước lái bị hỏng. Nếu không được kiểm tra và bảo trì thường xuyên, bụi bẩn, dầu mỡ có thể tích tụ, làm giảm hiệu suất hoạt động của thước lái. Điều này có thể dẫn đến tiếng kêu lạ hoặc cảm giác lái không còn chính xác.

Thời gian sử dụng

Theo thời gian, các bộ phận của thước lái sẽ bị hao mòn tự nhiên. Vật liệu cao su, chẳng hạn như bộ phận đệm, có thể bị nứt hoặc hỏng, gây mất hiệu quả hoạt động của thước lái. Do đó, việc theo dõi tuổi thọ sử dụng của thước lái là điều cần thiết để tránh những rủi ro không đáng có.

Thước lái hỏng có nguy hiểm không?

Rõ ràng, một thước lái hỏng có thể gây ra nhiều mối nguy hiểm cho an toàn khi lái xe. Từ việc mất kiểm soát cho tới khả năng xảy ra tai nạn, tất cả đều bắt nguồn từ việc thước lái không hoạt động tốt.

Nguy cơ mất kiểm soát

Khi thước lái bị hỏng, tài xế có thể cảm thấy khó khăn trong việc điều khiển xe. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi đang chạy ở tốc độ nhanh hoặc trong các tình huống cần phản ứng nhanh. Mất kiểm soát không chỉ ảnh hưởng đến bản thân tài xế mà còn đến những người tham gia giao thông khác.

Tăng nguy cơ tai nạn

Một thước lái hỏng có thể làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông. Khi không thể điều khiển hướng đi của xe một cách chính xác, bạn có thể dễ dàng va chạm với các phương tiện khác, gây ra thiệt hại về tài sản và tính mạng.

Các tình huống tiềm ẩn khác

Ngoài những nguy hiểm đã nêu, thước lái hỏng cũng có thể dẫn đến các vấn đề khác như:

  • Khó chịu khi lái: Cảm giác lái không còn chính xác, có thể dẫn đến căng thẳng cho tài xế.
  • Tăng chi phí sửa chữa: Việc để thước lái hỏng lâu ngày có thể khiến cho chi phí sửa chữa tăng lên nhiều lần.

Dấu hiệu nhận biết thước lái bị hỏng

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu hỏng hóc của thước lái là rất quan trọng để tránh những rủi ro không cần thiết.

Tiếng kêu lạ khi điều khiển

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất khi thước lái bị hỏng là âm thanh bất thường phát ra từ khu vực thước lái. Âm thanh này có thể xuất hiện khi bạn xoay vô lăng hoặc khi xe di chuyển. Nếu bạn nghe thấy tiếng kêu lạ, hãy ngay lập tức kiểm tra thước lái để tránh tình trạng xấu đi.

Vô lăng rung lắc hoặc giật mạnh

Vô lăng bị rung hoặc giật khi lái, đặc biệt ở tốc độ cao. Nguyên nhân do hư hỏng ở hệ thống trợ lực, thanh kéo bị mòn hoặc các khớp nối bị lỏng. Khi đó cần kiểm tra và thay thế các bộ phận hư hỏng.

Vô lăng nặng, khó xoay

Vô lăng trở nên khó điều khiển, phải dùng lực nhiều hơn để xoay, đặc biệt khi lái ở tốc độ thấp. Nguyên nhân là do hệ thống trợ lực thủy lực có thể bị thiếu dầu, bơm trợ lực hư hỏng, hoặc lỗi trong hệ thống trợ lực điện. Khi đó cần kiểm tra mức dầu trợ lực, bổ sung dầu nếu thiếu và kiểm tra bơm trợ lực để thay thế nếu cần.

Rò rỉ dầu trợ lực

Phát hiện vết dầu dưới gầm xe hoặc thấy lượng dầu trợ lực thường xuyên giảm. Nguyên nhân là do đường ống dẫn dầu, phớt dầu hoặc bơm trợ lực bị rò rỉ. Khi đó cần kiểm tra đường ống, phớt dầu và bơm trợ lực. Thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận bị rò rỉ.

Lốp xe mòn không đều

Có nhiều nguyên nhân khiến lốp xe mòn không đều. Một trong số đó là do thước lái bị hỏng khiến xe di chuyển lệch sang một bên gây mòn lốp không đều. Khi đó cần cân chỉnh hoặc thay thế thước lái nếu bị hỏng.

Bánh xe không quay đúng hướng

Một dấu hiệu nữa là khi bánh xe không quay đúng hướng mà bạn muốn. Nguyên nhân là do thước lái bị lệch, thanh kéo hoặc các khớp nối bị hỏng hoặc do bánh xe bị lệch góc đặt. Khi đó cần cân chỉnh lại thước lái, kiểm tra và thay thế các thanh kéo bị hư hỏng, cân chỉnh lại góc đặt bánh xe.

Cách cân chỉnh phục hồi thước lái

Cân chỉnh thước lái là gì?

Cân chỉnh thước lái xe tải là quá trình điều chỉnh các góc đặt của bánh xe (như góc chụm, góc camber và góc caster) để đảm bảo bánh xe trước và hệ thống lái thẳng hàng với nhau. Điều này giúp xe di chuyển ổn định, tăng độ chính xác khi lái và giảm hiện tượng mài mòn không đều của lốp.

Cân chỉnh thước lái

Cân chỉnh thước lái

Khi nào cần cân chỉnh thước lái?

Các trường hợp cần cân chỉnh thước lái bao gồm:

  • Sau khi thay thế hoặc sửa chữa hệ thống treo, hệ thống lái.
  • Vô lăng bị rung lắc hoặc khó trả lái
  • Khi xe có hiện tượng lệch hướng, khó duy trì đường thẳng.
  • Lốp xe bị mài mòn không đều.
  • Sau khi va chạm hoặc đi qua địa hình gồ ghề khiến hệ thống lái bị lệch.
  • Cân chỉnh định kì theo hướng dẫn của nhà sản xuất

Quy trình cân chỉnh thước lái

Ba thông số quan trọng trong việc cân chỉnh thước lái bao gồm góc camber, góc caster và độ chụm của bánh xe.

  • Góc camber là góc nghiêng của bánh xe khi nhìn từ phía trước hoặc phía sau xe. Nếu phần trên của bánh xe nghiêng ra ngoài, đó là camber dương (+), nếu nghiêng vào trong là camber âm (-). 

Để cân chỉnh cần sử dụng máy cân chỉnh thước lái để đo góc camber hiện tại. Điều chỉnh thanh kéo hoặc hệ thống treo tùy thuộc vào thiết kế của xe. Hệ thống treo sẽ được thay đổi để điều chỉnh góc camber sao cho về đúng thông số kỹ thuật của nhà sản xuất.

  • Góc caster là góc nghiêng của trục lái (trục thẳng đứng kết nối bánh xe với hệ thống treo) khi nhìn từ phía bên cạnh xe. Caster dương (+) nghĩa là trục nghiêng về phía sau, còn caster âm (-) là trục nghiêng về phía trước.

Để cân chỉnh góc caster cần sử dụng máy đo góc caster để xác định góc hiện tại. Điều chỉnh các bu-lông hoặc thanh kết nối trong hệ thống treo. Trên một số xe tải, việc điều chỉnh caster đòi hỏi phải thay đổi chiều dài của thanh nối hoặc điều chỉnh hệ thống treo trước.

  • Độ chụm là góc của bánh xe khi nhìn từ trên xuống, xác định xem các bánh xe trước có hướng vào trong hay ra ngoài. Nếu mép trước của bánh xe hướng vào nhau thì đó là độ chụm dương (toe-in), còn nếu mép trước của bánh xe hướng ra ngoài là độ chụm âm (toe-out).

Độ chụm dương và âm của xe ô tô

Độ chụm dương và âm của bánh xe

Để cân chỉnh độ chụm cần sử dụng máy đo để xác định độ chụm hiện tại. Điều chỉnh các thanh kéo (tie rods) để thay đổi góc đặt bánh xe. Tăng hoặc giảm chiều dài của thanh kéo sẽ làm cho bánh xe quay vào trong hoặc ra ngoài, điều chỉnh độ chụm về đúng thông số kỹ thuật của nhà sản xuất.

Bảo dưỡng thước lái ô tô

Bảo dưỡng thước lái định kỳ giúp kéo dài tuổi thọ của thước lái.

Thực hiện kiểm tra định kỳ

Bạn có thể tự kiểm tra tại nhà bằng cách kiểm tra âm thanh phát ra từ thước lái hoặc cảm giác lái. Nếu phát hiện điều gì bất thường, hãy đưa xe đến ngay các cửa hàng sửa chữa uy tín để được kiểm tra chi tiết.

Bôi trơn thường xuyên

Bôi trơn các bộ phận của thước lái cũng là một bước quan trọng trong quá trình bảo dưỡng. Việc này giúp giảm ma sát, ngăn ngừa tình trạng mòn và giữ cho thước lái hoạt động một cách êm ái. Hãy sử dụng các loại dầu bôi trơn chuyên dụng để đạt hiệu quả tốt nhất.

Thay thế bộ phận hỏng hóc

Nếu nhận thấy các bộ phận của thước lái đã bị hỏng hóc, hãy thay thế ngay lập tức. Việc trì hoãn có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn trong tương lai, không chỉ ảnh hưởng đến thước lái mà còn đến các bộ phận khác của xe.

Kết luận

Thước lái ô tô là bộ phận liên quan trực tiếp đến sự an toàn và trải nghiệm lái xe. Việc hiểu biết về thước lái từ cấu tạo đến nguyên nhân hỏng hóc giúp người lái có thể tự chăm sóc xe tốt hơn. Từ việc bảo trì định kỳ đến việc nhận diện sớm các dấu hiệu hỏng hóc, tất cả đều đóng góp vào một chuyến đi an toàn và thú vị. Nếu còn có thắc mắc, liên hệ U-TRUCK qua Hotline 081 680 8899 để được hướng dẫn.

Tags:

(4.67/5)

Đánh giá bài viết!

TIN LIÊN QUAN

FacebookZaloYoutubeTiktok